سنتور یکی از سازهای اصیل ایرانی است که در دستگاه‌های موسیقی جایگاه ویژه‌ای دارد. این ساز با صدای گرم و دلنشین خود، افراد زیادی را مجذوب خود کرده است. برای یادگیری سنتور ابتدا باید با مبانی موسیقی آشنا شوید و سپس شروع به نواختن قطعات ساده نمایید. برای آموزش مراحل مختلف این ساز همراهی یک استاد ماهر و باتجربه ضروری است. در این مقاله از آموزشگاه موسیقی دادآفرین قصد داریم در مورد رایج‌ترین تکنیک‌های سنتور نوازی صحبت کنیم. اگر شما هم علاقه‌مند به نواختن سنتور هستید این مقاله را دنبال کنید.
یادگیری مبانی موسیقی
اولین گام در یادگیری سنتور، آموزش نت‌خوانی و نواختن درست نت‌ها می‌باشد. نت‌ها مانند حروف الفبای موسیقی هستند و برای نواختن یک قطعه باید حتماً به آنها تسلط کافی داشته باشید. در حقیقت شناخت نت‌ها، ریتم‌ها و فواصل نت‌ها اولین مرحله برای ورود به دنیای موسیقی است. البته یادگیری نت‌خوانی یک فرایند گام‌به‌گام است که نیاز به صبر و تمرین مداوم دارد. مراحل اصلی نت‌خوانی عبارت‌اند از:
- آشنایی با خطوط حامل و کلیدها
- یادگیری نام نت‌ها و جایگاه آنها در سنتور
- یادگیری ارزش زمانی نت‌ها
- یادگیری میزان، ضرب و کسر میزان
- یادگیری علائم موسیقی مانند دیز، بمل، بکار و…
رایج‌ترین تکنیک‌های سنتور نوازی
بعد از نت‌خوانی و یادگیری جایگاه نت‌ها، اکنون باید شروع به نواختن قطعات ساده کنید معمولاً این قطعات بدون تکنیک هستند. اما برای تبدیل‌شدن به یک نوازنده حرفه‌ای باید تکنیک‌های سنتور نوازی را بیاموزید و آنها را تمرین کنید. در ادامه به بررسی چند تکنیک مهم و رایج در نواختن سنتور می‌پردازیم.
تکنیک دراب
تکنیک دراب یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین تکنیک‌ها در نوازندگی سنتور است که به اجرای روان‌تر، زیباتر و متنوع‌تر قطعات کمک می‌کند. در واقع نواختن پیاپی سه مضراب متوالی همنام با الگوی راست-چپ-راست را تکنیک دراب می‌گویند. این تکنیک هیچ تغییری در اصل آهنگ نمی‌دهد فقط نت اصلی را پرتر می‌نماید. زیرا در هنگام نواختن دراب دو یا چند نت زینت غیراصلی به نت اصلی وصل می‌شوند، این نت‌ها به زیبایی و جذابیت قطعه می‌افزایند. در ادامه آشنایی با رایج‌ترین تکنیک‌های سنتور نوازی به معرفی انواع دراب می‌پردازیم:
دراب ساده (تک ضربی): در این نوع دراب، یک نت قبل از نت اصلی اجرا می‌شود. این نت معمولاً نیم‌پرده زیر یا نیم‌پرده بالای نت اصلی قرار دارد.
دراب دوبل (دو ضربی): در این نوع دراب، دو نت قبل از نت اصلی اجرا می‌شود. این دو نت معمولاً نیم‌پرده زیر و نیم‌پرده بالای نت اصلی قرار دارند.
دراب سه‌گانه (سه ضربی): در این نوع دراب، سه نت قبل از نت اصلی اجرا می‌شود. این سه نت معمولاً نیم‌پرده زیر، نت اصلی و نیم‌پرده بالای نت اصلی قرار دارند.
تکنیک ریز زدن
تکنیک ریز در سنتور، یک تکنیک اساسی و بسیار زیبا است که باعث ایجاد صدایی ممتد، لرزان و دلنشین می‌شود. در این تکنیک، نوازنده با سرعت و دقت بسیار زیاد، به طور متناوب روی یک یا چند سیم ضربه می‌زند. تندی و میزان قدرت ضربه‌ها باید به نحوی باشند که اجرای کشش نت‌ها به‌صورت یکنواخت به گوش برسد. انواع مختلف ریز زدن در سنتور شامل ریز ساده، ریز ملایم، ریز مقطع، ریز به چپ، ریز پیوسته و ریز خارج از ضرب می‌باشد.
تکنیک تکیه
این تکنیک برای تأکید و برجسته‌کردن یک نت خاص استفاده می‌شود. تکیه به نت اصلی عمق می‌بخشد و کشش زمانی آن معادل یک نت سه‌لاچنگ است. این تکنیک که باعث ایجاد تنوع در صدای سنتور و ظرافت در اجرای قطعه می‌شود، کش خود را از نت دوم می‌گیرد.
تکنیک جفت مضراب
تکنیک جفت مضراب در سنتور، به معنای نواختن دو نت به طور هم‌زمان با استفاده از هر دو مضراب (مضراب راست و چپ) است. این تکنیک به نوازنده اجازه می‌دهد تا ریتم‌های پیچیده و آکوردها را با سرعت و دقت بیشتری اجرا کند. در ادامه رایج‌ترین تکنیک‌های سنتور نوازی بهتر است با انواع مختلف جفت مضراب آشنا شوید:
- جفت مضراب ساده: در این روش، هر دو مضراب به طور هم‌زمان روی دو سیم مجاور و یا دو سیم جداگانه نواخته می‌شوند.
- جفت مضراب با فاصله: در این روش، فاصله بین دو سیمی که هم‌زمان نواخته می‌شوند بیشتر از جفت مضراب ساده است. این تکنیک به مهارت بیشتری نیاز دارد.
- جفت مضراب با آکورد: در این روش، از جفت مضراب برای نواختن آکوردها (ترکیب سه یا چند نت هم‌زمان) استفاده می‌شود.
